Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin Doğu Türkistan’la ilgili raporunun yayımlanmasından bu yana bir yıl geçti ve çeşitli medyada yoğun bir gündem oluşturdu. 6 Eylül’de uluslararası arenada prestiji yüksek kanallardan biri olan Al Jazeera bu konuyla ilgili bir sohbet gerçekleştirdi. Doğu Türkistan konusunu ele alarak Doğu Türkistan’lı ve Çinli analistler restleşti.
Uluslararası Af Örgütü, 31 Ağustos’ta bir açıklama yayımlayarak, BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nin Doğu Türkistan’a ilişkin raporunun yayınlanmasının üzerinden tam bir yıl geçtiğini hatırlatarak, bu yıl içinde BM gibi uluslararası kuruluşlar ve ülkelerin Doğu Türkistan mağdurları için uluslararası toplumu sert önlemler aldığını belirtti. Doğu Türkistan mağdurları için sert önlemler alma konusunda kaçındığını, uluslararası teşkilatların Çin’in işlediği suçlarına karşı kaçamak ve son derece yetersiz yanıt vermekle suçlamıştı. Birçok uluslararası medyanın yanı sıra Al Jazeera Arapça kanalı da konuyla ilgili bir program yayınladı.
Bu Programa Türkiye’den Doğu Türkistan Basın ve Medya Derneği Başkanı (İstiqlal TV Direktörü) Abdulvaris Abdulkhalik ve Pekin’den Çin rejiminin kuklası siyasi analist ve yazar Rong Huan katıldı, BM’nin Doğu Türkistan raporuyla ilgili her iki katılımcı‘yada sorular yöneltti.
Abdulvaris Abdulkhalik, Birleşmiş Milletler eski İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet’in geçen yıl 31 Ağustos’ta görev süresinin son zamanlarında Doğu Türkistan’a ilişkin yayınladığı raporda Çin’in bahsettiği suçların hala devam ettiğini, uluslararası af örgütünün bahsettiği gibi, çin’in malum suçlarına karşı Bahsedilen tüm ülke ve teşkilatlar tarafından neredeyse hiçbir tepki verilmediği belirtildi.
Çinli analist ise Çin rejiminin Doğu Türkistan’da işlediği suçları tamamen reddederek, Çin’in yaptığı tek şeyin terör ve aşırıcılıkla mücadele olduğunu belirtti. Çin’in terörle mücadelesi nedeniyle son yıllarda Doğu Türkistan’da herhangi bir terör faaliyetinin yaşanmadığını söyledi.
Çinlinin konuşması Al Jazeera Sunucusunu Rahatsız Etti;
Buna cevaben sunucu, terörle mücadele kavramının çok geniş bir yelpazeyi kapsadığını ve bu söylemle pek çok şeyin yapılabileceğini belirterek, BM ve başka etkin insan hakları teşkilatlarının yayınladığı raporlar, şahitlerin konuşmaları ve Doğu Türkistan’dan dünyaya yayılan resim ve videolar hatta Çin rejiminin suçlarını detaylandıran resmi belgelerin Çin resmi kurumları tarafından yayınlandığı konusunda ısrar etti. “Bütün bunların kamuoyuna açık olduğu bir durumda Çin hâlâ bunları görmezden gelip terörle mücadelesini teşvikmi ediyor?” sorusunu sordu. Çin de buna doğrudan cevap vermekten kaçınıyor, gerçeği inkar ediyor, ortalıkta dolaşan fotoğraf ve videoların asılsız olduğunu, amaçlarının Çin’in imajını karalamak ve bölge ekonomisini zayıflatmak olduğunu, Çin’in sözde “Uygur Özerk Bölgesi’ne ziyaretçi kabul ettiğini” söylüyor. Dünya kamuoyunun medyasının buna inanmadığını belirterek, fiziki bir ziyaret yapmanın gerekli olduğu konusunda açıklamalar yaptı.
Doğu Türkistanlı Konuşmacı İddialara Karşı Çıktı;
Abdulvaris Abdulkhalik, Çin’in bu suçlamalarını şiddetle reddederek, Çin rejiminin yıllardır uyguladığı esir kampı politikasıyla her kesimden milyonlarca insanı hapse attığını ve halen de sürdürdüğünü belirterek, ” ceza kamplarındaki 80 yaşındaki insanların suçu neydi? Zorla ebeveynlerinin elinden alınan ve yatılı okul adı verilen çocuk kamplarında Çinlileştirilen milyonlarca çocuğun suçu neydi? “Çin rejimi, kendisini Müslüman veya Uygur olarak gören herkesi yok etmeyi hedefliyor” diye vurguladı.
Ziyaretçileri Çin Kendisi Seçiyor
Abdulvaris Abdulkhalik Çin’in Doğu Türkistan’ı ziyarete açık olduğu yönündeki efsaneyi de çürüttü: “Evet ziyarete açık ama Çin’in davet ettiği kişilere açık.” Çin, önceden hazırladığı sahte platformları ziyaret ettirerek suçlarını gizlemeye ve dünyayı kandırmaya çalışıyor’’ dedi ve dünyaya Çeşitli kanallardan dünyaya yayılan resim ve videoların sahte değil, çinin iddia ettiği gibi yalan olmadığını gerçek olduğunu vurguladı.
Çin rejiminin kendi propagandacılarını uluslararası medyadaki talk shovlara götürmesi, özellikle de Uygurlar ile aynı konuşmaya dahil etmesi alışılmış bir durum değil ve Al Jazeera gibi uluslararası medyanın, malum programı Doğu Türkistan meselesinin Arap-İslam dünyasına anlatmada, gündeme getirmedi giderek daha önemli hale geliyor.